Разучиваем вместе с детьми в марте
- Старшая группа
- Васіль Вітка «Бусел»
- Даўганогі землямер
Схапіў жабу за каўнер,
Па траве павалачыў,
У канаве намачыў,
Вострым носам дзеўбануў,
Уздыхнуў і — праглынуў. - Мікола Хведаровіч «ДАРАГОЕ ІМЯ»
- Свеціць як сонца,
Ад самай калыскі
Вобраз любімы,
Родны і блізкі.
Маміна імя
Самае лепшае,
Маміна слова
Найдаражэйшае.
Мама! Матуля! —
Чароўнае слова
Песняй ласкавай
Гучыць на ўсіх мовах. - Игорь Мазнин «Почему киты молчат?»
- Почему, почему
- Говорят, коровы — МУ,
- Кошки — МЯУ,
- ГАВ — собаки,
- Овцы — БЕ,
- Козы — МЕ,
- А киты — ни БЕ, ни МЕ?
- Почему киты молчат,
- Ничего не говорят,
- Если рот у всех китов —
- Будь здоров?..
- Потому, что киты
- В рот набрали воды!
- Пересказ
- «Лев и собачка». Лев Толстой
- В Лондоне показывали диких зверей и за смотренье брали деньгами или собаками и кошками на корм диким зверям. Одному человеку захотелось поглядеть зверей: он ухватил на улице собачонку и принёс её в зверинец. Его пустили смотреть, а собачонку взяли и бросили в клетку ко льву на съеденье. Собачка поджала хвост и прижалась в угол клетки. Лев подошёл к ней и понюхал её. Собачка легла на спину, подняла лапки и стала махать хвостиком. Лев тронул её лапой и перевернул. Собачка вскочила и стала перед львом на задние лапки. Лев смотрел на собачку, поворачивал голову со стороны на сторону и не трогал её.
- Когда хозяин бросил льву мяса, лев оторвал кусок и оставил собачке. Вечером, когда лев лёг спать, собачка легла подле него и положила свою голову ему на лапу. С тех пор собачка жила в одной клетке со львом, лев не трогал её, ел корм, спал с ней вместе, а иногда играл с ней.
- Один раз барин пришёл в зверинец и узнал свою собачку; он сказал, что собачка его собственная, и попросил хозяина зверинца отдать ему. Хозяин хотел отдать, но, как только стали звать собачку, чтобы взять её из клетки, лев ощетинился и зарычал.
- Так прожили лев и собачка целый год в одной клетке. Через год собачка заболела и издохла. Лев перестал есть, а всё нюхал, лизал собачку и трогал её лапой.
- Когда он понял, что она умерла, он вдруг вспрыгнул, ощетинился, стал хлестать себя хвостом по бокам, бросился на стену клетки и стал грызть засовы и пол. Целый день он бился, метался в клетке и ревел, потом лёг подле мёртвой собачки и затих. Хозяин хотел унести мёртвую собачку, но лев никого не подпускал к ней. Хозяин думал, что лев забудет своё горе, если ему дать другую собачку, и пустил к нему в клетку живую собачку; но лев тотчас разорвал её на куски. Потом он обнял своими лапами мёртвую собачку и так лежал пять дней. На шестой день лев умер.
- Чтение стихов и художественные произведения
- Вера Вярба «Пралеска»
- Белыя бярозы
Спалі на узлеску,
Як сваю галоўку
Узняла пралеска.
Тоненькую ножку
З-пад пярыны белай
На зямлю пралеска
Ставіла нясмела.
А снягі наўкола —
Ні канца ні краю,
Страшна стала кветцы:
«Я адна — жывая!»
Кажа зверху сонца:
«Зорачка лясная,
З новым нараджэннем
Я цябе вітаю!»
Белыя бярозы
Разам зашапталі:
«Мы цябе, пралеска
Ўсю зіму чакалі».
І старая елка
Голасна ўздыхнула:
«Лета надыходзіць,
А зіма мінула - «Волшебное слово» — В.А. Осеева
- Маленький старичок с длинной седой бородой сидел на скамейке и зонтиком чертил что-то на песке.
- — Подвиньтесь, — сказал ему Павлик и присел на край.
- Старик подвинулся и, взглянув на красное, сердитое лицо мальчика, сказал:
- — С тобой что-то случилось?
- — Ну и ладно! А вам-то что? — покосился на него Павлик.
- — Мне ничего. А вот ты сейчас кричал, плакал, ссорился с кем-то…
- — Ещё бы! — сердито буркнул мальчик.- Я скоро совсем убегу из дому.
- -Убежишь?
- — Убегу! Из-за одной Ленки убегу.- Павлик сжал кулаки. — Я ей сейчас чуть не
- поддал хорошенько! Ни одной краски не даёт! А у самой сколько!
- — Не даёт? Ну, из-за этого убегать не стоит.
- — Не только из-за этого. Бабушка за одну морковку из кухни меня прогнала…
- прямо тряпкой, тряпкой…
- Павлик засопел от обиды.
- — Пустяки! — сказал старик. — Один поругает, другой пожалеет.
- — Никто меня не жалеет! — крикнул Павлик. — Брат на лодке едет кататься, а
- меня не берёт. Я ему говорю: «Возьми лучше, всё равно я от тебя не отстану,
- вёсла утащу, сам в лодку залезу!»
- Павлик стукнул кулаком по скамейке. И вдруг замолчал.
- — Что же, не берёт тебя брат?
- — А почему вы всё спрашиваете? Старик разгладил длинную бороду:
- — Я хочу тебе помочь. Есть такое волшебное слово…
- Павлик раскрыл рот.
- — Я скажу тебе это слово. Но помни: говорить его надо тихим голосом, глядя
- прямо в глаза тому, с кем говоришь. Помни- тихим голосом, глядя прямо в
- глаза…
- — А какое слово?
- Старик наклонился к самому уху мальчика. Мягкая борода его коснулась Павликовой щеки. Он прошептал что-то и громко добавил:
- — Это волшебное слово. Но не забудь, как нужно говорить его.
- — Я попробую, — усмехнулся Павлик,- я сейчас же попробую. — Он вскочил и
- побежал домой.
- Лена сидела за столом и рисовала. Краски — зелёные, синие, красные – лежали перед ней. Увидев Павлика, она сейчас же сгребла их в кучу и накрыла рукой.
- «Обманул старик! — с досадой подумал мальчик. — Разве такая поймёт волшебное слово!..»
- Павлик боком подошёл к сестре и потянул её за рукав. Сестра оглянулась. Тогда, глядя ей в глаза, тихим голосом мальчик сказал:
- — Лена, дай мне одну краску… пожалуйста…
- Лена широко раскрыла глаза. Пальцы её разжались, и, снимая руку со стола, она смущённо пробормотала:
- — Ка-кую тебе?
- — Мне синюю, — робко сказал Павлик. Он взял краску, подержал её в руках, походил с нею по комнате и отдал сестре. Ему не нужна была краска. Он
- думал теперь только о волшебном слове.
- «Пойду к бабушке. Она как раз стряпает. Прогонит или нет?»
- Павлик отворил дверь в кухню. Старушка снимала с противня горячие пирожки.
- Внук подбежал к ней, обеими руками повернул к себе красное морщинистое лицо, заглянул в глаза и прошептал:
- — Дай мне кусочек пирожка… пожалуйста.
- Бабушка выпрямилась.
- Волшебное слово так и засияло в каждой морщинке, в глазах, в улыбке.
- — Горяченького… горяченького захотел, голубчик мой! — приговаривала она, выбирая самый лучший, румяный пирожок.
- Павлик подпрыгнул от радости и расцеловал её в обе щеки.
- «Волшебник! Волшебник!» — повторял он про себя, вспоминая старика.
За обедом Павлик сидел притихший и прислушивался к каждому слову брата. Когда брат сказал, что поедет кататься на лодке, Павлик положил руку на его плечо и тихо попросил: - — Возьми меня, пожалуйста. За столом сразу все замолчали. Брат поднял брови и усмехнулся.
- — Возьми его, — вдруг сказала сестра. — Что тебе стоит!
- — Ну, отчего же не взять? — улыбнулась бабушка. — Конечно, возьми.
— Пожалуйста, — повторил Павлик. Брат громко засмеялся, потрепал мальчика по плечу, взъерошил ему волосы: - — Эх ты, путешественник! Ну ладно, собирайся!
- «Помогло! Опять помогло!»
- Павлик выскочил из-за стола и побежал на улицу. Но в сквере уже не было старика. Скамейка была пуста, и только на песке остались начерченные зонтиком непонятные знаки.
- З. Александрова «Подснежник»
- У занесённых снегом кочек,
Под белой шапкой снеговой,
Нашли мы синенький цветочек,
Полузамёрзший, чуть живой. - Наверно, жарко припекало
Сегодня солнышко с утра.
Цветку под снегом душно стало,
И он подумал, что пора, - И вылез… Но кругом всё тихо,
Соседей нет, он первый здесь.
Его увидела зайчиха,
Понюхала, хотела съесть, - Потом, наверно, пожалела:
«Уж больно тонок ты, дружок!»
И вдруг пошёл пушистый, белый
Холодный мартовский снежок. - Он падал, заносил дорожки…
Опять зима, а не весна.
И от цветка на длинной ножке
Лишь только шапочка видна. - И он, от холода синея,
Головку слабую клоня,
Сказал: «Умру, но не жалею:
Ведь началась весна с меня!» - «Сакавік і яго сёстры» Клаўдзія Каліна
- Былі ў Сакавіка дзве сястры: старэйшая — багатая ды ганарыстая і малодшая — бедная, затое добрая і ласкавая.
- Багатая жыла на далёкай поўначы ў прыгожым палацы, а бедная — на цёплым поўдні ў сялянскай хаце.
- У багатай сястры дарагія ўборы ды самацветы ў скрынях ляжаць, а ў беднай усяго таго багацця, што прыгожыя кветкі ў садочку цвітуць ды птушкі на розныя галасы шчабечуць. I сама яна вясёлая, гарззлівая, ходзіць па садочку ды песні спявае.
- Багатая і бедная сёстры любілі ездзіць да брата Сакавіка ў госці.
- Бывае, гляне Сакавік на неба, бачыць: птушкі з поўдня ляцяць, на радзіму з выраю вяртаюцца.
- — Гэта мая малодшая сястрыца да мяне ў госці едзе! — радуецца Сакавік.
- I вось ужо следам за птушкамі грукоча па палях і лугах прыбраны зялёнымі галінкамі вазок малодшай сястры.
- Сястра з братам сардэчна вітаецца, ласкава яму ўсміхаецца. I ад гэтай усмешкі расцвітаюць першыя пралескі.
- Брат сястру вядзе ў святліцу сасновую, саджае за стол дубовы. Рады ён сустрэчы з любай сястрою.
- Але тут як падзьме з поўначы холадам, як сыпане ў вочы снегам…
- — Гэта старэйшая сястра да мяне ў госці едзе! — кажа Сакавік і выходзіць сустракаць багатую сястру.
- Імчыць багатая сястра ў срэбных санях, на белых конях, дарогу снегам засыпае.
- Ды толькі халодная ды ганарыстая яна, не ўсміхаецца брату, слова прыветнага не вымавіць.
- Зірнула старэйшая сястра на сінія пралескі, якія распусціліся на праталінах, і дыхнула на іх марозам. Не любіла багатая сястра беднай, ні яе кветак, ні птушак, ні песень.
- — Зараз я буду гасцяваць у брата Сакавіка! — грозна закрычала яна на малодшую сястру.
- Пакрыўдзілася малодшая сястра, села ў свой зялёны вазок і паехала. Але недалёка ад’ехала, бо вырашыла не саступаць старэйшай сястры.
- Яшчэ не адгасцявала старэйшая сястра, як малодшая вярнулася. I ад яе ўсмешкі гарачэй прыгрэла сонейка, расцвілі зноўку краскі.
- I хоць злавалася старэйшая сястра, дыхала марозам, сыпала снегам, усё дарэмна — малодшая сястра гасцявала ў брата Сакавіка, аж па- куль старэйшая не паехала дадому на поўнач.
- Вось таму і кажуць, што ў Сакавіка кіпіць, як у гаршку: то сонейка прыгрэе, ручайкі пацякуць, першыя птушкі з выраю прыляцяць, першыя пралескі расцвітуць, то раптам марозам дыхне, снег падае… Гэта да Сакавіка ў госці сёстры заві — тваюць: Вясна і Зіма
- Чаму ў слоніка доўгі нос (паводле Рэд’ярда Кіплінга)
- Гэта толькі цяпер у слана ёсць хобат. А раней, даўным -даўно, ніякага хобата ў слана не было. А быў толькі нос велічынёю з ча- равік. Гэты нос матляўся ва ўсе бакі і толькі перашкаджаў слану.
- I вось з такім вялікім носам, як чаравік, жыў у Афрыцы каля рэчкі Лімпапо маленькі Слонік. Ён быў вельмі цікаўны, усё хацеў ведаць і ўсюды соваў свой нос.
- У сваёй цёткі Страўсіхі ён пытаўся, чаму ў яе такія кароткія крылы, у дзядзькі Жырафа — чаму ў яго такая доўгая шыя, у сваёй другой цёткі, Бегемоціхі, ён пытаўся, чаму яна такая тоўстая, у дзядзькі Павіяна — чаму ён такі валасаты.
- Слонікавы дзядзькі і цёткі злавалі на яго, гэтага назолу і прыставалу, і давалі яму хто кухталя, хто грымака…
- Але гэтыя кухталі і грымакі не адбівалі цікаўнасці ў Слоніка: ён усё абнюхваў, абмацваў і пытаўся: «А чаму так?»
- I вось аднойчы захацелася Слоніку даведацца, што есць на абед Кракадзіл. Ён запытаўся: «Дзядзька Павіян, цётка Страўсіха, ці ведаеце вы, што есць на абед Кракадзіл?»
- — Ц-ш-ш-ш! — зашапталі ўсе дзядзькі і цёткі і зноў пачалі лупцаваць Слоніка, гэтага назолу і прыставалу.
- Пабег Слонік да мудрай птушкі Калаколы і пытаецца: «Цётка Калакола, ці ведаеце вы, што есць на абед Кракадзіл?» I сказала яму птушка Калакола: «Бяжы да берага соннай, зялёнай ракі Лімпапо, там у зялёнай вадзе і жыве Кракадзіл. Ён табе сам скажа…»
- «Бывайце! — сказаў Слонік сваім дзядзькам і цёткам. — Я іду да соннай, зялёнай ракі Лімпапо. Так мне сказала мудрая птушка Калакола. Я сам запытаю Кракадзіла, што ён есць на абед».
- I вось ідзе Слонік дзень, ідзе два, ідзе праз лес, ідзе праз горы і нарэшце бачыць зялёную, мутную, сонную раку Лімпапо. Каля соннай ракі бачыць Слонік шмат звяроў. Падышоў Слонік бліжэй. Бачыць: усе звяры спяць. Штурхануў Слонік сваім вялікім, як чаравік, носам Змея, разбудзіў і пытаецца: «Скажыце, калі ласка, дзе тут жыве Кракадзіл?» Раззлаваўся Змей, бо вельмі хацеў спаць, ды як дасць хвастом Слоніку па носе. «I тут б’юцца!» —пакрыўдзіўся Слонік. Не можа даць рады, да каго падысці, бо не ведае, як выглядае Кракадзіл.
- Пайшоў Слонік прэч ад Змея. Змей абкруціўся каля дрэва і зноў заснуў.
- Ішоў-ішоў Слонік уздоўж рэчкі Лімпапо, стаміўся, захацеў адпачыць. Убачыў вялізнае бервяно, што тырчала з вады і даставала да пясочку на беразе. Сеў Слонік на бервяно, а яно заварушылася, міргнула адным вокам, міргнула другім. Не ведаў Слонік, што гэтае доўгае зялёнае бервяно — Кракадзіл. «Скажыце, калі ласка, ці не ведаеце вы, дзе тут жыве Кракадзіл?» — запытаў Слонік у бервяна з вачамі.
- Падміргнуў Кракадзіл Слоніку і сказаў: «Падыдзі бліжэй, мой маленькі, я і ёсць Кракадзіл. Паглядзі, як я плачу сваімі Кракадзілавымі слязьмі!» Узрадаваўся Слонік: «Я вас даўно шукаю! Скажыце, калі ласка, што вы ясце на абед?» — «Падыдзі яшчэ бліжэй, я табе скажу на вуха!» Нахіліў Слонік галаву да Кракадзілавай пашчы, а той — цап яго за нос! «Вось мне здаецца, — сказаў Кракадзіл, — што я сёння на абед буду есці сланяціну».
- «Бузьдзіце бядзе, бдзе ведзьбі бадзіць!» (пусціце мяне, мне вельмі баліць!) — пачаў прасіцца Слонік і ўпірацца ўсімі чатырма нагамі. Слонік цягне сабе, а Кракадзіл сабе. Пачуў крык Змей, стала яму шкада Слоніка, абкруціўся Змей вакол ягонай задняй нагі і пацягнуў Слоніка назад. Кракадзіл і выпусціў Слонікаў нос, плюхнуўся ў рэчку — толькі пырскі ва ўсе бакі!
- Паваліўся Слонік на пясок, ад болю аж вочы заплюшчыў, кажа: «Дзякуй табе, дзядзька Змей!» Расплюшчыў вочы, глядзіць, а нос яго стаў доўгі-доўгі, аж да самай зямлі!
- Заплакаў Слонік: «Як жа мне жыць з такім носам!»
- «Не плач! — супакоіў яго Змей. — Ты ўбачыш, што твой новы, доўгі нос яшчэ лепшы за той стары, нязграбны, як чаравік. Супакойся, а я пайду яшчэ пасплю».
- Змей пайшоў да свайго дрэва і пакінуў Слоніка аднаго. Слонік плакаў-плакаў, стаміўся і заснуў. Але вось пралятала міма муха і балю- ча ўкусіла Слоніка за спіну. Раззлаваўся Слонік, стукнуў муху сваім доўгім носам і забіў яе. Глянуў Слонік угару, убачыў спелыя сакавітыя бананы, схапіў іх сваім доўгім носам і з’еў, апусціў у рэчку свой доўгі нос і напіўся вады, ды яшчэ сам сабе дожджык зрабіў. Узрадаваўся Слонік, заспяваў песеньку і пабег дадому.
- 3 таго часу ўсе з павагай глядзелі на доўгі нос Слоніка і пачалі называць яго хобат. А калі хто Слоніка крыўдзіў, то ён мог сам даць каму кухталя, а каму грымака.
- Але Слонік быў добры, ён усім дапамагаў сваім моцным хобатам і сам нікога не крыўдзіў.